sábado, 14 de junio de 2014
"Unha noite na eira do trigo" de Curros e Chané
Unha noite na eira do trigo
o reflexo do branco luar
unha nena choraba sin trégolas
os desdes dun ingrato galán.
Entre coitas e queixas decia,
xa no mundo non teño a ningén,
vou morrer e non ven os meus ollos
os olliños do meu doce ben.
E seus ecos de melancolía
camiñaban nas alas do vento
e o lamento repetía,
vou morrer e non ven o meu ben.
Lonxe dela, de pe sobre a popa
dunha leve negreiro vapor
emigrado camiño de America
vai o pobre e infeliz Amador
e o mirar ás xentís anduriñas
cara a terra que deixa pasar,
que pudera dar volta, pensaba,
que pudera convosco voar.
Mais a aves e o buque fuxian
sin oir seus amargos lamentos
solo os ventos repetian,
que pudera convosco voar.
Noites craras de aromas e lúa
donde entón qué tristeza en pos hai
pros que viron chorar unha nena
pros que viron un varco marchar
dun amor celestial verdadeiro
quedou solo de bágoas a proba
unha coba nun outeiro
un cadavre no fondo do mar.
"Unha noite na eira do trigo" de Curros e Chané
Unha noite na eira do trigo
o reflexo do branco luar
unha nena choraba sin trégolas
os desdes dun ingrato galán.
Entre coitas e queixas decia,
xa no mundo non teño a ningén,
vou morrer e non ven os meus ollos
os olliños do meu doce ben.
E seus ecos de melancolía
camiñaban nas alas do vento
e o lamento repetía,
vou morrer e non ven o meu ben.
Lonxe dela, de pe sobre a popa
dunha leve negreiro vapor
emigrado camiño de America
vai o pobre e infeliz Amador
e o mirar ás xentís anduriñas
cara a terra que deixa pasar,
que pudera dar volta, pensaba,
que pudera convosco voar.
Mais a aves e o buque fuxian
sin oir seus amargos lamentos
solo os ventos repetian,
que pudera convosco voar.
Noites craras de aromas e lúa
donde entón qué tristeza en pos hai
pros que viron chorar unha nena
pros que viron un varco marchar
dun amor celestial verdadeiro
quedou solo de bágoas a proba
unha coba nun outeiro
un cadavre no fondo do mar.
"A Rosalía" de Curros
Do mar pola orela
mireina pasar,
na frente unha estrela,
no bico un cantar.
E vina tan sola
na noite sin fin,
¡que inda recei pola probe da tola
eu, que non teño quen rece por min!
A musa dos pobos
que vin pasar eu,
comesta dos lobos,
comesta se veu...
Os ósos son dela
que vades gardar.
¡Ai, dos que levan na frente unha estrela!
¡Ai, dos que levan no bico un cantar!
"A Rosalía" de Curros
Do mar pola orela
mireina pasar,
na frente unha estrela,
no bico un cantar.
E vina tan sola
na noite sin fin,
¡que inda recei pola probe da tola
eu, que non teño quen rece por min!
A musa dos pobos
que vin pasar eu,
comesta dos lobos,
comesta se veu...
Os ósos son dela
que vades gardar.
¡Ai, dos que levan na frente unha estrela!
¡Ai, dos que levan no bico un cantar!
"A Rosalía" de Curros
Do mar pola orela
mireina pasar,
na frente unha estrela,
no bico un cantar.
E vina tan sola
na noite sin fin,
¡que inda recei pola probe da tola
eu, que non teño quen rece por min!
A musa dos pobos
que vin pasar eu,
comesta dos lobos,
comesta se veu...
Os ósos son dela
que vades gardar.
¡Ai, dos que levan na frente unha estrela!
¡Ai, dos que levan no bico un cantar!
"O vello e o sapo" de Curros
Da aldea lonxana fumegan as tellas;
Detrás dos petoutos vai póndose o sol;
Retornan prós eidos coa noite as ovellas
Tiscando nas beiras o céspede mol.
Un vello, arrimado nun pao de sanguiño,
O monte atravesa de cara ó pinar.
Vai canso; unha pedra topóu no camiño
E nela sentóuse pra folgos tomar.
-¡Ai! -dixo-, ¡qué triste! , ¡qué triste eu estóu!
I on sapo, que oía, repuso: -¡Cro, cro!
¡Ás ánemas tocan! ... Tal noite como ésta
Queimóuseme a casa, morréume a muller;
Ardéume a xugada na corte, i a besta,
Na terra a semente botóuse a perder.
Vendín prós trabucos bacelos e hortas
E vou polo mundo de entón a pedir;
Mais cando non topo pechadas as portas
Os cans sáienme a elas e fanme fuxir.
-Canta, sapo, canta; tí i eu ¡somos dous!-
I o sapo choroso, cantaba: -¡Cro, cro!
Soliños estamos entrambos na terra.
Mais nela un buraco tí alcontras i eu non;
A ti non te morden os ventos da serra,
I a min as entranas i os ósos me rón.
Tí, nado nos montes, nos montes esperas,
De cote cantando, teu término ver;
Eu, nado entre os homes, dormendo entre as feras,
E morte non hacho, si quero morrer.
-Xa tocan... Recemos, ¡que dicen que hai Dios! ...-
El reza, i o sapo cantaba: -¡Cro, cro!
A noite pechaba, i o raio da lúa
Nas lívidas cumes comenza a brillar;
Curisco que tolle nos álbores brúa
I escóitase ó lexos o lobo oubear.
O probe do vello cos anos cangado
Erguéuse da pedra i o pau recadóu;
Viróu para os ceos o puño pechado,
E cara ós touzales rosmando marchóu
Cos ollos perdidos o na escura estensión,
O sapo quedouse cantando: ¡Cro, cro!.
¡Cro, cro!.
"Ai!" de Curros Enríquez
¿Como foi?... —Eu topábame fora
cando as negras vixigas lle deron;
polo aramio súa nai avisoume
i eu vinme correndo.
¡Coitadiño! Sintindo os meus pasos,
revolveu cara a min os seus ollos.
Non me viu... e chorou... ¡ai!, xa os tiña
ceguiños de todo.
Non me acordo que tempo me estiven
sobre o berce de dor debruzado;
sólo sei que me erguín co meu neno
sin vida nos brazos...
Volvoreta de aliñas douradas
que te pousas no berce valeiro,
pois por el me perguntas, xa sabes
qué foi do meu neno.
jueves, 12 de junio de 2014
"Unha noite na eira do trigo" de Curros e Chané
Unha noite na eira do trigo
o reflexo do branco luar
unha nena choraba sin trégolas
os desdes dun ingrato galán.
Entre coitas e queixas decia,
xa no mundo non teño a ningén,
vou morrer e non ven os meus ollos
os olliños do meu doce ben.
E seus ecos de melancolía
camiñaban nas alas do vento
e o lamento repetía,
vou morrer e non ven o meu ben.
Lonxe dela, de pe sobre a popa
dunha leve negreiro vapor
emigrado camiño de America
vai o pobre e infeliz Amador
e o mirar ás xentís anduriñas
cara a terra que deixa pasar,
que pudera dar volta, pensaba,
que pudera convosco voar.
Mais a aves e o buque fuxian
sin oir seus amargos lamentos
solo os ventos repetian,
que pudera convosco voar.
Noites craras de aromas e lúa
donde entón qué tristeza en pos hai
pros que viron chorar unha nena
pros que viron un varco marchar
dun amor celestial verdadeiro
quedou solo de bágoas a proba
unha coba nun outeiro
un cadavre no fondo do mar.
"A Rosalía" de Curros
Do mar pola orela
mireina pasar,
na frente unha estrela,
no bico un cantar.
E vina tan sola
na noite sin fin,
¡que inda recei pola probe da tola
eu, que non teño quen rece por min!
A musa dos pobos
que vin pasar eu,
comesta dos lobos,
comesta se veu...
Os ósos son dela
que vades gardar.
¡Ai, dos que levan na frente unha estrela!
¡Ai, dos que levan no bico un cantar!
"O maio" de Curros
O MAlO
Aquí ven o maio
de frores cuberto...
puxéronse á porta
cantándome os nenos;
i os puchos furados
pra min estendendo,
pedíronme crocas
dos meus castiñeiros.
Pasai, rapaciños,
calados e quedos,
que o que é polo de hoxe
que darvos non teño.
Eu sónvo-lo probe
do pobo gallego:
¡Pra min non hai maio,
pra min sempre é inverno!...
Cando eu me atopare
de donos liberto
i o pan non me quiten
trabucos e préstemos,
e como os do abade
frorezan meus eidos,
chegado habrá estonces
o maio que eu quero.
¿Queredes castañas
dos meus castiñeiros?...
Cantádeme un maio
sin bruxas nin demos;
un maio sin segas,
usuras nin preitos,
sin quintas, nin portas,
nin foros, nin cregos.
"A nena na fonte" de Curros
Nena que nesa fontiña
queres encher a túa cántara,
sin conocer que non se enche
vasixa que foi rachada;
por máis que baixes os ollos,
por máis que xogues coas saias,
ben se adiviña que choras
no longo das túas pestanas...
Que esas pestanas longuiñas
non che creceron sin auga,
porque sin rego non crecen
nas veigas as espadanas.
sin conocer que non se enche
vasixa que foi rachada;
por máis que baixes os ollos,
por máis que xogues coas saias,
ben se adiviña que choras
no longo das túas pestanas...
Que esas pestanas longuiñas
non che creceron sin auga,
porque sin rego non crecen
nas veigas as espadanas.
"Unha noite na eira do trigo" de Curros e Chané
Unha noite na eira do trigo
o reflexo do branco luar
unha nena choraba sin trégolas
os desdes dun ingrato galán.
Entre coitas e queixas decia,
xa no mundo non teño a ningén,
vou morrer e non ven os meus ollos
os olliños do meu doce ben.
E seus ecos de melancolía
camiñaban nas alas do vento
e o lamento repetía,
vou morrer e non ven o meu ben.
Lonxe dela, de pe sobre a popa
dunha leve negreiro vapor
emigrado camiño de America
vai o pobre e infeliz Amador
e o mirar ás xentís anduriñas
cara a terra que deixa pasar,
que pudera dar volta, pensaba,
que pudera convosco voar.
Mais a aves e o buque fuxian
sin oir seus amargos lamentos
solo os ventos repetian,
que pudera convosco voar.
Noites craras de aromas e lúa
donde entón qué tristeza en pos hai
pros que viron chorar unha nena
pros que viron un varco marchar
dun amor celestial verdadeiro
quedou solo de bágoas a proba
unha coba nun outeiro
un cadavre no fondo do mar.
"Cántiga" de Curros Enríquez
Cántiga. Manuel Curros Enríquez
No xardín unha noite sentada
ó refrexo do branco luar,
unha nena choraba sin trégolas
os desdéns dun ingrato galán.
I a coitada entre queixas decía:
"Xa no mundo non teño a ninguén,
vou morrer e non ven os meus ollos
os olliños do meu doce ben".
Os seus ecos de malenconía
camiñaban na alas do vento,
_ _ _ i o lamento
_ _ _ repetía:
"Vou morrer e non ven ó meu ben!"
Lonxe dela, de pé sobre a popa
dun aleve negreiro vapor,
emigrado, camiño de América
vai o probe, infelís amador.
I ó mirar as xentís anduriñas
cara a terra que deixa cruzar:
"Quen pudera dar volta _pensaba_,
quen pudera convosco voar!..."
Mais as aves i o buque fuxían
sin ouír seus amargos lamentos;
_ _ _ sólo os ventos
_ _ _ repetían:
"¡Quen pudera convosco voar!"
Noites craras, de aromas e lúa,
desde entón ¡que tristeza en vós hai
prós que viron chorar unha nena,
prós que viron un barco marchar!...
Dun amor celestial, verdadeiro,
quedou sólo, de bágoas a proba,
_ _ _ unha cova
_ _ _ nun outeiro
i on cadavre no fondo do mar.
miércoles, 11 de junio de 2014
"O vello e o sapo" de Curros
Da aldea lonxana fumegan as tellas;
Detrás dos petoutos vai póndose o sol;
Retornan prós eidos coa noite as ovellas
Tiscando nas beiras o céspede mol.
Un vello, arrimado nun pao de sanguiño,
O monte atravesa de cara ó pinar.
Vai canso; unha pedra topóu no camiño
E nela sentóuse pra folgos tomar.
-¡Ai! -dixo-, ¡qué triste! , ¡qué triste eu estóu!
I on sapo, que oía, repuso: -¡Cro, cro!
¡Ás ánemas tocan! ... Tal noite como ésta
Queimóuseme a casa, morréume a muller;
Ardéume a xugada na corte, i a besta,
Na terra a semente botóuse a perder.
Vendín prós trabucos bacelos e hortas
E vou polo mundo de entón a pedir;
Mais cando non topo pechadas as portas
Os cans sáienme a elas e fanme fuxir.
-Canta, sapo, canta; tí i eu ¡somos dous!-
I o sapo choroso, cantaba: -¡Cro, cro!
Soliños estamos entrambos na terra.
Mais nela un buraco tí alcontras i eu non;
A ti non te morden os ventos da serra,
I a min as entranas i os ósos me rón.
Tí, nado nos montes, nos montes esperas,
De cote cantando, teu término ver;
Eu, nado entre os homes, dormendo entre as feras,
E morte non hacho, si quero morrer.
-Xa tocan... Recemos, ¡que dicen que hai Dios! ...-
El reza, i o sapo cantaba: -¡Cro, cro!
A noite pechaba, i o raio da lúa
Nas lívidas cumes comenza a brillar;
Curisco que tolle nos álbores brúa
I escóitase ó lexos o lobo oubear.
O probe do vello cos anos cangado
Erguéuse da pedra i o pau recadóu;
Viróu para os ceos o puño pechado,
E cara ós touzales rosmando marchóu
Cos ollos perdidos o na escura estensión,
O sapo quedouse cantando: ¡Cro, cro!.
¡Cro, cro!.
martes, 10 de junio de 2014
"O gueiteiro" de Curros
O GUEITEIRO
(Manuel Curros Enríquez)
"Sempre pola vila entraba
con aquel de señorío".
Rosalía Castro
Dendes do Lérez lixeiro
ás veigas que o Miño esmalta,
non houbo no mundo enteiro
máis arrogante gueiteiro
que o gueiteiro de Penalta.
Sempre retorcendo o bozo,
erguida sempre a cabeza,
daba de miralo gozo.
Era un mociño... ¡que mozo!
Era unha peza... ¡que peza!
Despois do tempo pasado,
pasado pra non volver,
como on profeta ispirado,
inda mo parece ver
na festa do San Trocado.
Calzón curto, alta monteira,
verde faixa, albo chaleque
i o pano na faltriqueira,
sempre na gaita parleira
levaba dourado fleque.
Non houbo home máis cumprido
no mundo, de banda a banda,
nin rapaz máis espilido,
con máis riqueza vestido,
nin de condición máis branda.
Prás festas e romarías
chamado, tódolos días
topábase donde queira,
anque por certas porfías
sólo tocaba a muiñeira.
Pois, como poucos teimado
cando unha venta lle pega,
xura que pró seu agrado,
non se ten inda enventado
música como a gallega.
Neno era eu cando el vivía,
mais non o podo esquecer.
¡O que el na gaita sabía!
¡O que el cos dedos podía
naquel punteiro faguer!
Cando nas festas maores
era esperado o gueiteiro,
botábanlle as nenas frores,
ledas copras os cantores,
foguetes o fugueteiro.
Tras del, en longa riola,
da gaita o compás levando
con infernal bataiola,
iban correndo e choutando
os rapaciños da escola.
Nunca se puido avriguar,
véndolla repinicar,
por que o són da gaita ouíndo
cantos bailaban sorrindo,
acababan por chorar.
Pero cando el no turreiro,
cal na trébede a Sibila,
pegaba o pío primeiro,
daban ó vento o sombreiro
tódolos mozos da vila.
Comenzado o baile entón,
cousa era pra adimirar
aquel sembrante bulrón,
aquel aire picarón
i aquel modo de mirar...
I era de ver con qué trazas,
sin faguer pausas, nin guiños,
nin caso das ameñazas,
furtaba un bico ás rapazas
dos noivos diante os fociños.
Ninguén soubo frolear
do xeito que el froleaba.
Verlle a muiñeira botar,
era unha nube mirar
de anxeliños que pasaba.
Xentil, aposto, arrogante,
en cada nota o gueiteiro
ceibaba un limpo diamante,
que logo no redobrante
pulía o tamburileiro.
¿Que Orfeo se lle igualaba,
si mesmo dentro do fol
que co cóbado apertaba,
parecía que cantaba
escondido un rousiñol?
Músico on tempo e poeta,
algunha fada sacreta
tiña con que comovía,
pois nunca dunha palleta
saíu tan doce armonía.
Tocaba... e cando tocaba,
o vento que do roncón
polo canuto fungaba,
dixeran que se queixaba
da gallega emigración.
Dixeran que esmorecida
de door a Patria nosa,
azoutada, escarnecida,
chamaba, outra Nai chorosa,
ós filliños da súa vida...
I era verdá. ¡Malpocada!
Conta on penedo amarrada,
cravado un puñal no seo,
naquela gaita lembrada
Galicia era un Prometeo.
Un Prometeo cantando
eternas melanconías
sempre un consolo agardando
e sempre as bágoas chorando
do desdichado Macías.
Por eso cando a tocar
se puña o gueiteiro lindo,
cantos viñan pra bailar
si escomenzaban sorrindo,
acababan por chorar.
Por eso en vilas i aldeas,
por xentes propias i alleas
era aquel home estimado,
e por todos saudado
en camiños e vereas.
Por eso, donde el chegaba
dábanlle citas de amores
as mozas por que el toleaba,
e sempre á mesa xantaba
dos abades e priores.
Que dende o Lerez lixeiro
ás veigas que o Miño esmalta,
non houbo no mundo enteiro
máis arrogante gueiteiro
que o gueiteiro de Penalta.
("Aires da miña terra", 1880)
domingo, 8 de junio de 2014
"Diante unha imaxe de Íñigo de Loyola" de Curros
http://www.terradecelanova.com/html/curros_enriquez.htm
Aquí atópase a letra do poema "Diante unha imaxe de Íñigo de Loyola.
"En corso" de Curros
http://www.terradecelanova.com/html/curros_enriquez.htm
Aquí atópase letra do poema "En corso".
Aquí atópase letra do poema "En corso".
"Ós mozos" de Manuel Curros Enríquez
ÓS MOZOS
(Manuel Curros Enríquez)
¡Que triste está a aldea,
que triste e que sola!
¡A terra sin frutos, a feira sin xente,
sin brazos o campo,
sin nenos a escola,
sin sol o hourizonte, sin fror a semente!
A pedra i as nubes
a sembra arrasando,
agoiran un ano de fame sombría;
sin pan os labregos,
nin herba pró gando,
¿que vai a ser deles na crúa invernía?
Manadas famentas
de lobos montesos
baixaron das chouzas na noite calada,
e postos en ringla,
cos ollos acesos,
acenan dos probes prá porta pechada...
Mociños honrados
de sangue bravía,
si ó mal dos petrucios non fordes alleos,
librádeos da morte,
¡facei montería
nos lobos da terra, nos lobos dos ceos!.
que triste e que sola!
¡A terra sin frutos, a feira sin xente,
sin brazos o campo,
sin nenos a escola,
sin sol o hourizonte, sin fror a semente!
A pedra i as nubes
a sembra arrasando,
agoiran un ano de fame sombría;
sin pan os labregos,
nin herba pró gando,
¿que vai a ser deles na crúa invernía?
Manadas famentas
de lobos montesos
baixaron das chouzas na noite calada,
e postos en ringla,
cos ollos acesos,
acenan dos probes prá porta pechada...
Mociños honrados
de sangue bravía,
si ó mal dos petrucios non fordes alleos,
librádeos da morte,
¡facei montería
nos lobos da terra, nos lobos dos ceos!.
("Aires da miña terra", 1880)
"Na chegada a Ourense da primeira locomotora" de Curros
NA CHEGADA A OURENSE DA PRIMEIRA LOCOMOTORA (1881)
I
Velaí ven, velaí ven avantando
comaros e corgas, e vales, e cerros.
¡Vinde vela, mociños e mozas!
¡Saludaina, rapaces e vellos!
Por onde ela pasa
fecunda os terreos,
espértanse os homes,
frolecen os eidos.
Velaí ven, velaí ven tan oupada,
tan milagrosiña, con paso tan meigo,
que parece unha Nosa Señora,
unha Nosa Señora de ferro.
Tras dela non veñen
abades nin cregos;
mais vén a fartura
¡i a luz i o progreso!
II
Catedral, demagogo de pedra,
dun pobo fanático erguida no medio,
repinica esas chocas campanas
en sinal de alegría e contento.
Asocia esas voces
ó son dos pandeiros,
¡ás santas surrisas
de terras e ceos!
E ti, río dos grandes destinos,
que os himnos ensaias dos trunfos ibéricos,
requeimáda-las fauces de sede
vén o monstro a beber no teu seo.
Bon samaritano,
dálle auga ó sedento;
que a máquena é o Cristo
dos tempos modernos
I
Velaí ven, velaí ven avantando
comaros e corgas, e vales, e cerros.
¡Vinde vela, mociños e mozas!
¡Saludaina, rapaces e vellos!
Por onde ela pasa
fecunda os terreos,
espértanse os homes,
frolecen os eidos.
Velaí ven, velaí ven tan oupada,
tan milagrosiña, con paso tan meigo,
que parece unha Nosa Señora,
unha Nosa Señora de ferro.
Tras dela non veñen
abades nin cregos;
mais vén a fartura
¡i a luz i o progreso!
II
Catedral, demagogo de pedra,
dun pobo fanático erguida no medio,
repinica esas chocas campanas
en sinal de alegría e contento.
Asocia esas voces
ó son dos pandeiros,
¡ás santas surrisas
de terras e ceos!
E ti, río dos grandes destinos,
que os himnos ensaias dos trunfos ibéricos,
requeimáda-las fauces de sede
vén o monstro a beber no teu seo.
Bon samaritano,
dálle auga ó sedento;
que a máquena é o Cristo
dos tempos modernos
Suscribirse a:
Entradas (Atom)